Pisali smo vam u našem Vremeplovu o tragediji koja je zadesila fudbalsku reprezentaciju Zambije, a u ovom tekstu ćemo se prisjetiti vjerovatno najdominantnije ekipe poslije Drugog svjetskog rata. Plesali su, oduševljavali Italiju i Stari kontinent, ali zaustavila ih je sudbina.
Četvrti maj 1949. godine – dana kada je Grande Torino otišao u istoriju.
Avion sa igračima poletio je iz Lisabona gdje su “bikovi” igrali prijateljsku utakmicu protiv Benfike. Iz Lisabona avion je sletio u Barselonu, a onda nastavio put. Pilot Pjerluiđi Meroni nije poslušao upozorenja iz domovine – da ekipu spusti u Milano zbog nevremena.
Nekoliko trenutaka kasnije – eksplozija. Avion se zakucao u brdo Superga, u pregrađu Torina, nekih 700 metara iza crkve koja dominira panoramom grada.
Nije bilo preživjelih. Ukupno 31 osoba je stradala – fudbaleri, trener Erni Erbstajn, novinari, posada, članovi ekspedicije.
Strašna vijest se brzo proširila gradom, a do večernjih sati za tragediju je saznao Sauro Toma, odbrambeni fudbaler koji zbog povrede nije putovao u Portugal.
Pre nego što je preminuo 2018. u 92. godini, Toma je rekao:
“Bio sam osuđen da živim, dok su moja braća poginula“.
Dva dana nakon nesreće pola miliona ljudi izašlo je na ulice Torina kako bi se oprostili od fudbalera. Na četiri utakmice do kraja Torino je bio na pragu pete uzastopne titule. Ostale ekipe su od čelnika italijanske Serije A tražili da se Torinu pripiše titula te sezone. Kako su saopštili tada – samo je sudbina uspjela da ih pobijedi.
Torino je do kraja sezone igrao sa juniorima, a isti potez su povukli i ostali, pa je peta titula stigla u Torino. Sljedeće sezone svaka prvoligaška ekipa dala je Torinu po jednog igrača, a nakon nesreće “bikovi” se nijesu oporavili do danas. Nakon Superge samo su još jednom bili prvaci – u sezoni 1975/76.
“Dan nakon osvajanja titule 1976. navijači su spontano održali veliku šetnju do brda Superga. Ekipa je pokušala da se popne na brdo, ali nismo mogli da se probijemo“, rekao je Renato Zakareli, nekadašnji kapiten Torina.
Grande Torino drži tri rekorda u italijanskom fudbalu. U sezoni 1947/48 postigli su 125 golova na 40 utakmica, a imao je rekordnu gol razliku – 92.
Ova ekipa do tragedije šest godina nije izgubila utakmicu na domaćem terenu, a pobjeda od 10:0 nad Alesandrijom u maju 1948. ostaje najubedljivija u istoriji Serije A.
Cijela nesreća uticala je i na italijansku reprezentaciju koja je u Torinu imala većinu reprezentativaca. Šokirani “azuri” godinu kasnije odbijaju da na Mundijal u Brazilu 1950. putuju avionom. Brod je bio jedino rješenje – treninzi i pripreme na palubi, a u Južnoj Americi eliminacija već u prvog krugu.
Tragedija Superga zauzima važno mjesto u klupskom identitetu, to je svojevrsno nasljeđe koje nikada neće biti zaboravljeno. Svake godine hiljade navijača se okuplja na mjestu nesreće, gdje je postavljen spomen ploča.
U znak sjećanja na nesreću koja je promijenila fudbalsku kartu Italije. I zaustavila Grande Torino.
