Samo jednom prvaci države, a dva puta prvaci kontinenta – nemoguće? Moguće na samo jednom mjestu – u Robin Hudovoj šumi.
Notingem Forest sa legendarnim trenerom Brajnom Klafom je jedini tim sa jednom titulom prvaka države i dva pehara evropskog šampiona. Jedini put prvaci Engleske Šumari su bili 1978, dok su tadašnji Kup šampiona osvajali godinu dana kasnije i 1980. godine.
Prvu titulu kontinentalnog šampiona, Cveni su osvojili na današnji dan 1979, pobijedivši u finalu na Olimpijskom stadionu u Minhenu švedski Malme 1:0, golom Trevora Frensisa u 45. minutu. U vremeplovu podsjećamo na šampionski put Notingema.
“Šumari” su već u prvom kolu morali da igraju sa braniocem trona, tada moćnim Liverpulom. Redsima su nekoliko mjeseci ranije uzeli domaću titulu, zatim ih izbacili iz Kupa šampiona (2:0, 0:0). Mnogo lakše je bilo protiv atinskog AEK-a (5:1, 2:1) i Grashopersa (4:1, 1:1). “Čupavo” je bilo protiv Kelna u polufinalu. Poslije 3:3 u Engleskoj, Forest je slavio u Njemačkoj 1:0.
Bila su to neka druga vremena, kada je bilo moguće da se tim iz treće lige za četiri ili pet godina popne na krov Evrope.
LEGENDA O ŠUMARIMA
Ljepota legende je upravo u tome što nije stvorena da u nju vjerujete, nego da vas inspiriše. Notingem je vjekovima prepravljao i prepričavao jednu te istu legendu, onu o Robin Hudu. O borbi običnog, malog čovjeka, o malim ali slatkim pobjedama skromnosti nad obijesti. I kao da su duhovi Šervudske šume počeli da shvataju da ljude ta priča sve manje ispiriše, odlučili su sa istog mjesta da svijetu poklone novu legendu.
Još bolju, još ljepšu, jer je istinita.
Notingem je mjesto najstarijeg aktivnog profesionalnog fudbalskog kluba i jednog od najstarijih gradskih derbija na svijetu. No, s obzirom da je najstariji klub na svijetu Nots Kaunti (osnovan 1862) u poslednjih stotinjak godina uglavnom tavorio po nižim ligama, nedavno potonuo sve do petog razreda (tek ove godine se vratio u profesionalce, odnosno u četvrti rang), Nots i Forest rijetko su igrali gradske derbije, pa su Šumari puno žešće rivalstvo razvili s obližnjim Derbi Kauntijem.
I upravo su tereni tih provincijskih klubova, ali veliki lokalnih rivala, postali pozornica na kojoj je fudbalski Robin Hud odigrao svoju čarobnu predstavu u dva maestralna, nezaboravna čina.
UZEO SVINJAC I PRETVORIO GA U OZBILJAN FUDBALSKI KLUB
Nakon solidne igračke karijere u Midlzbrou i Sandrlendu, Brajan Klaf je u ljeto 1967. postao menadžer Derbija, osrednje drugoligaške ekipe bez velikih ambicija i perspektive. Trebala mu je tek jedna sezona da rastjera pola neambiciozne svlačionice i radne zajednice i bez praktično ikakvog novca složi ekipu s kojom će 1969. osvojiti drugoligašku titulu i preseliti se među prvoligaše.
A trebale su mu još samo dvije godine prvoligaškog usavršavanja da u sezoni 1971/72. sa tim istim Derbijem osvoji jednu od najsenzacionalnijih titula, prvu u klupskoj istoriji, naravno. O tome kakvo je to bilo ostvarenje najbolje svjedoče riječi legendarnog Bila Šenklija:
“Čovjek je uzeo svinjac i pretvorio ga u ozbiljan fudbalski klub“.
U idućoj je sezoni, Klaf odveo Derbi do polufinala Kupa šampiona, gdje ga je zaustavio Juventus. Ali njegov karakter, odlučnost i želja da se stvari rade po njegovom dovodile su ga u stalne sukobe s konzervativnom klupskom upravom, pa je uskoro dao otkaz naglasivši da bi osvojio titulu prvaka kontinenta sa Ovnovima da je imao ozbiljniji menadžment. Klaf je ostavio Derbi koji je nakon njegovog odlaska i drugi put postao prvak Engleske.
Navijači Ovnova” do danas nisu preboljeli njegov odlazak i vjeruju da bi ih odveo na krov Evrope da je ostao.
PROKLETI JUNAJTED
Klaf je u međuvremenu zabavljao medije svojim dugim jezikom i oštrim komentarima. Postao je toliko poznat po svojim medijskim istupima da ga je preko televizije ućutkivao i najveći brbljivac tog doba, veliki Muhamed Ali.
U ljeto 1974. preuzeo je tada aktuelnog šampiona Lids, zamijenivši Dona Rivija koji je postao selektor Engleske. Bilo je to veliko iznenađenje, jer su Rivi i najgrublji tim tog vremena bili Klafova “crna mačka” i vječita medijska inspiracija. Jednostavno ih nije volio. Stoga nije ni bilo čudno što su se razišli nakon samo mjesec i po dana. O njegovom periodu u Lidsu snimljen je i film “Prokleti Junajted”.
FOREST PRIJE BRAJANA
Klaf je bio medijska zvijezda, bio je Žoze Murinjo engleskog fudbala 1970. Ipak, njegov britak jezik držao ga je podalje od klupa engleskih velikana, pa je s obzirom na svoju reputaciju opet šokirao odabirom novog kluba. U 1975. godini dolazi u Notingem Forest, klub sa dna drugoligaške tabele.
Forest je bio siromašan i zapušten klub, koji je organizovao “Večeri sira i vina“ da bi skupio novac za funkcioniranje. Na pomoćnom igralištu za treninge lopta je zapinjala za komade psećeg izmeta, teren Siti Graunda bio je oranica, a sastanci su se održavali u jednom navijačkom pabu u blizini stadiona. Teretana je bila trčanje po blatu oko obližnjih radničkih baraka, a energetsko piće pivo u pabu nakon treninga.
Međutim, Klaf je bio čovjek baš za takve stvari. Zadržao je kostur ekipe, koju su činili talentovani i čvrsti momci, ali zapušteni igrači bez nekog posebnog rejtinga. Džon Robertson, Viv Anderson, Martin O’Nil, Jan Bojer, Toni Vudkok ostali su okosnica ekipe od dna druge lige do vrha Evrope.
PLATIO IGRAČA MAŠINOM ZA VEŠ
Larija Lojda, bivšeg štopera Liverpula i Koventrija, Klaf je “kupio” mašinom za veš koju je “pozajmio” iz klupskog toaleta. Garija Birtlesa, koji se bavio postavljanjem tapeta, doveo je za 2.000 funti iz lokalnog amaterskog Long Iton Junajteda. Zvao je napadača Kenija Barnsa, koji se svađao i zatvarao barove po Birmingemu i pretvorio ga u – štopera.
I opet mu je trebala tek jedna sezona da sve “promiješa” i potpuno promijeni izgled i stav i svlačionice i kluba. Njegov karakter, arogancija i samopouzdanje širili su se Notingemom. U sezoni 1976/77. uspio je da dovede Šumare do trećeg mjesta i uvede u najviši rang.
Vratio je Forest tamo odakle je ispao iste one sezone u kojoj je on sa Derbijem slavio titulu. I to zajedno s pomoćnikom Piterom Tejlorom, čovjekom s kojim je sa Ovnovima napravio čudo.
U prvoligašku sezonu 1977/78. ušli su pojačani sjajnim golmanom Piterom Šiltonom i pokrenuli stampedo. Mljeli su sve pred sobom, bili su čvrsti, moćni, efikasni. Kakva je tih godina bila engleska liga najbolje govori činijenica da su samo klubovi sa Ostrva bili prvaci Evrope od 1977. do 1982. godine (Liverpul tri puta, Forest dva i Aston Vila). No čak ni kad su sa 4:0 protutnjali Old Trafordom i dalje ih niko nije shvatao ozbiljno. Svi su čekali kad će pasti.
Umjesto toga oni su rasli. Osvojili su titulu prvaka Engleske čak pet kola prije kraja… Klaf je nakon Derbija do prve titile prvaka u istoriji doveo i Notingem Forest. A proslavili ga u poslednjem kolu na Enfildu, protiv najboljeg tima tog vremena, dvostrukog engleskog i evropskog šampiona, Liverpula.
KAMEN U CIPELI MOĆNOG LIVERPULA
Notingem je bio kamen u cipeli Pejslijevim divovima. Nakon što su savladali Redse u finalu Liga kupa, uzeli im domaću titulu, kao što je već napisano, zaustavili su ih već u prvom kolu Kupa šampiona, koji je Liverpul osvajao dvije godine zaredom.
“Kad gledam Liverpulove trofejne zastave i vidim na njima rupe između 1978. i 1980, uvijek pomislim – to smo mi, te rupe smo mi napravili“, kazao je “tapetar” Birtles, čiji je prvijenac zaslužan za izbacivanje Liverpula iz Kupa šampiona.
Nakon Liverpula, da ponovimo pao je Puškašev AEK, Skakavci iz Ciriha, koji su prethodno eliminisali Real Madrid, njemački Jarčevi, koji su na blatnjavom Siti Graundu nadoknadili 0:2, ali su pali kraj Rajne.
U finalu pred 20.000 Engleza pao je Malme. Robertson je probio dvojicu Šveđana na lijevom krilu i zavrnuo na drugu stativu, Minhen i Notingem su eksplodirali. Loptu je glavom u padu dočekao i ispod prečke zakucao u svojoj prvoj evropskoj utakmici Trevor Frensis, prvi fudbaler u istoriji koji je plaćen milion funti.
“BILI SMO POPUT KOMETE, KRATKO SMO TRAJALI, ALI ČOVJEČE KAKO SMO SAMO SIJALI”
Notingem je postao najmanji grad koji je imao evropskog prvaka u fudbalu, ali je osam godina kasnije tu titulu preuzeo Ajndhoven jer je PSV osvojio Kup šampiona.
Sa 15 do 16 igrača u rotaciji, Forest sledeće godine nije mogao da prati Liverpul u prvenstvu, ali su odbranili titulu u Evropi, takođe iz uloge autsajdera i tako ispisali do današnjih dana neponovljivi podvig.
Bilo je to pravo remek-djelo briljantnog, harizmatičnog Klafa. Jer to što je napravio sa dva mala, provincijska kluba koja je preuzeo na dnu druge lige i odveo do samog vrha engleskog i evropskog fudbala nije napravio niko prije njega, a sa obzirom u kojem pravcu ide najvažnija sporedna stvar na svijetu neće više niko nikad. Pokojni trener, koga mnogi Englezi smatraju najboljim ikada, ima spomenike u Derbiju, Notingemu i Midlzbrou, a autoput koji spaja Derbi i Notingem se zove Put Brajana Klafa.
“Bili smo poput onih kometa koje obasjaju noć. Kratko smo trajali, ali čovječe, kako smo samo sijali…”, kazao je Klaf o zlatnoj generaciji Notingem Foresta čiji menadžer je bio 18 godina, od 1975. do 1983.
