U još jednom epskom finalu Svjetskog prvenstva u ragbiju slavila je reprezentacija Južne Afrike. Pred više od 80 hiljada duša na Sen Deniju popularni Springboksi savladali su Novi Zeland 12:11 u meču koji očito nije obilovao poenima i esejima, ali jeste fascinantnom igrom odbrambenih linija oba tima.
Južnoafrikanci su po četvrti put u istoriji osvojili planetarni ragbi vrh, odbranili su titulu osvojenu 2019. godine kada su u japanskoj Jokohami bili bolji od Engleske (32:12), prvi zlatni pehar ugrabili su 1995. u svom Johanezburgu, a slast velikog trijumfa okusili su i 2007. godine, takođe na Sen Deniju.
Neću vas previše zamarati detaljima iz sinoćnjeg finala, odlučeno je u 74. minutu kada je Džordi Beret propustio šansu da rezultat okrene u korist Novozelanđana – promašio je šut sa 50-ak metara.
Trijumf Južne Afrike u okolini Pariza apsolutni je pečat i potvrda da je riječ o najvećoj dinastiji u svijetu ragbija. Springboksi su osvojili 50 odsto prvenstava na kojima su učestvovali – četiri od osam! Tehnički, odigrano ih je deset, ali zemlja sa krajnjeg juga Crnog kontinenta propustila je premijerni turnir 1987. godine u Australiji i Novom Zelandu, kao i četiri godine kasnije u Velikoj Britaniji, Irskoj Republici i Francuskoj. Poslije Novog Zelanda jedina su reprezentacija koja je uspjela da odbrani titulu, a jedinstvena po činjenici da je slavila dva puta zaredom kao gost.
For South Africa 🇿🇦#StrongerTogether #Springboks #RWCFinal #RSAvNZL pic.twitter.com/v5hfD1N7LF
— Springboks (@Springboks) October 28, 2023
Međutim, rađanje i stvaranje ragbi tima Južne Afrike priča je koja prevazilazi sportsku dramu. Trijumf u Francuskoj Sija Kolisija, prvog tamnoputog kapitena reprezentacije, i drugova ima snažan politički značaj za ovu zemlju.
U svjetskoj ragbi uniji selekcija JAR je od 30. jula 1891. godine kada je odigrala prvi zvanični meč protiv čuvene turnejske selekcije “Britanskih i irskih lavova”, tima sastavljenog od najboljih ragbista iz Sjeverne Irske, Republike Irske, Škotske, Engleske i Velsa.
Južnoafrikanci su na prvenstvu svijeta debitovali 1995. godine kada je nova, demokratska Južna Afrika poslije pada aparthejda ugostila najbolje selekcije svijeta. Iako je JAR bila ključna u stvaranju takmičenja poput Svjetskog prvenstva nije se pojavila na prva dva turnira zbog međunarodnog sportskog bojkota, što u prevodu znači da nije bilo mjesta za tamnopute ragbiste.
Međutim, ta pobjeda u finalu 1995. godine, baš nad Novim Zelandom (15:12), pamti se kao jedan, ne samo najveći sportski trenutak u državi, već i prelomni u procesu izgradnje južnoafričke nacije nakon pada aparthejda.
Ali, vratimo se deset godina unazad. Zbog izolacije od aparthejda, od 1985. do 1991. godine Južna Afrika nije odigrala niti jedan meč protiv neke etabilarane, odnosno u Ragbi uniji priznate selekcije.
Tmurni oblaci aparthejda, koji su izazvali pljusak ljudskih katastrofa poput Šarpvilskog pokolja, otjerani su (ni dan danas ne u potpunosti) iznad neba Južne Afrike tokom 1990-91. godine, a Sprinboksi (naziv inače nose po autohotonoj vrsti antilope koja je i na grbu reprezentacije), ponovo su primljeni u Ragbi uniju 1992. godine.
Domaćinstvo Mundijala dobili su 1995. uz nalete podrške među crnim i bijelim zajednicama pod sloganom “Jedan tim, jedna zemlja”. Tim koji je trenirao Kič Kristi bio je postavljen za devetog nosioca, a u grupi je lako pobijedio Australiju, Rumuniju i Kanadu. U četvrtfinalu je ubjedljivo srušena Zapadna Samoa, a karta za finale ugrabljena je preko jakih Francuza u neizvjesnoj utakmici – 19:15. Drama protiv “All Blacksa”, odnosno Novog Zelanda, bila je još veća nego subotnja na Sen Deniju – Južna Afrika je do trofeja stigla pobjedom nakon produžetaka 15:12.
This week, Sports Brief throws back to those epic Rugby World Cup moments for South Africa. 🇿🇦 🏉
— Sports Brief (@sportsbriefcom) October 28, 2023
This was the iconic moment in 1995 when South African President Nelson Mandela presented Francois Pienaar with the Web Ellis…
📸: Jean-Pierre Muller (Getty Images)
1/2 pic.twitter.com/kJTBpxOS0P
Predsjednik Nelson Mandela, u dresu ragbi reprezentacije Južne Afrike, uručio je trofej kapitenu, bijelom Afrikancu Fransoi Pienaru. Ta slika otišla je u svaki ugao planete Zemlje i gest je naširoko viđen kao veliki korak ka pomirenju crnih i bijelih Južnoafrikanaca. O tome je i Klint Istvud snimio film koji je premijerno prikazan 2009. godine. U glavnim ulogama su Morgan Frimen i Met Dejmon. Filmski kritičari kažu da je prosjek, ali pogledajte…
Drugu titulu prvaka svijeta 2007. godine Springboksi osvojili su zahvaljujući maestralnim partijama Persija Montgomerija, a od 2018. sklapa se generacija koja danas ima epitet – legendarne. Rasi Erazmo odlučuje da kapitensku traku uruči Siju Kolisiju što će se ispostaviti, kao što smo već pomenuli, istorijska odluka – u svkaom smislu. Samo godinu kasnije svijet će svjedočiti momentu u kojem prvi put crni Južnoafrikanac, na japanskom stadionu u Jokohami, podiže trofej “Veb Elis Kupa”. Lider ekipe Kolisi je predsjedniku Južne Afrike Matamelu Sirilu Ramafosi uručio ragbi dres sa brojem šest, isti koji je tokom Svjetskog prvenstva ’95. nosio Nelson Mandela.
U Južnoj Africi, zemlji koja i dan danas ključa od nacionalnih i rasnih podjela, postoji nešto što ipak ispuni srca, izazove suze radosnice, zagrljaje i homogenost crnih i bijelih Južnoafrikanaca. To nešto je sport, to je ragbi…
